Girişimci Yolda: Aşık Doğru Söylemiş

Uzun ince bir yoldayım

Gidiyorum gündüz gece,

Bilmiyorum ne haldeyim

Gidiyorum gündüz gece.

Aşık Veysel Şatıroğlu

Girişimciliği yol benzetmesiyle anlatmayı seviyorum.  Girişimcinin yaptığı en önemli iş çıkar bir yol bulmaktır.  Bunu anlamak için Prof. Roger Martin’in bilginin evrimini gösteren çizimine bakalım. 

Bilgi yokken, evrimin ilk aşamasında gizem hakimdir.  Herkes önündekini görür bakar fakat kimse onun ne olduğunu, nasıl çalıştığını açıklayamaz - çıkar yolu göremez.  Tahmin etmek gerekirse, tahminin doğruluğu rastgeleden iyi olmaz.  Eğer bu gizem bize çekici gelir ise YOL BULMA aşamasında "zaman ayırıp çaba göstererek", önce gözlem yaparak sonrasında ise varsayımlar yaratıp bunların geçerliliğini deneye yanıla öğrenir ve bilgimizi ilerletiriz.  Bu noktada tahminlerimiz GİZEM aşamasındaki gibi %50-%50 değil, bizim için daha olumlu sonuçlar verir.  Bu aşamada, çıkar yol bulma arayışı içindeyizdir.  Kurallar yaratırız.  Her kural bize bir rekabet üstünlüğü sağlayıp, bizi çıkar yola daha bir yaklaştırabilir.  Zamanla bu kurallar (bilgilerimiz) bizi tahmin etmekten ileriye taşır, ve "kesinlikle ne-işler/ne-işlemezi" bilmemizi sağlayacak noktaya geliriz.  Yol bulma aşamasından ALGORITMA aşamasına geçeriz; yol bulunmuştur.  Yolu artık biz başkasına da öğretebiliriz, ve bu başkaları da bizim bulduğumuz yoldan yürürlerse, %100’e yakın başarıyla, beklenen sonuçları elde ederler.  Hatta bu işleri artık sıfır-bir ile KODlayıp robotlara veya bilgisayarlara da yaptırabiliriz.  Bir örnek vereyim.  İnternet ilk çıktığında kimse net olarak işin beş on sene sonra nereye varacağını bilmek bir yana, tahmin bile edemiyordu.  İnternet gizem dolu bir yenilikti.  Önceleri e-posta uygulamaları çıktı.  Çoğumuz İnternet'i sadece dosya yollamak ve e-posta icin kullanılır sanarken, bazı ileriyi görenler web siteleri oluşturdu.  Bu yeni konuya ilgi duyanlar, çoğunluğu üniversitelerden öğretim üyeleri ve öğrenciler, ne olabilir diye düşünüp akıllarına gelenleri gerçekleştirdikçe İnternet de şekillenmeye başladı.  Önemli ürünlerden biri sitelerde arama yapmaya yönelik işler için yaratılan arama motorları oldu.  Bu işin bile ilk sürümde çıkan çözümleri en iyi yolu bulamadi - arkadan gelen Google oldu başarıyı yakalayan.  Kurucuları, Sergey Brin ve Larry Page, okul kitaplığındaki arama kartları ile çalışan sistemden yola çıkarak benzer bir sistemin Internet icin de en başarılı arama motorunu yaratabileceğine inanıp en iyi yolu buldular.  Herkes İnternet'i gördü, kullandı ama Google yaratamadı.  Değişik yollar deneyenler oldu, ama en iyi yolu Google buldu. "Başarı için ilk olmak değil en iyisi olmak önemlidir" kuralına da güzel bir örnek Google'ın hikayesi...

Yol bulmak kadar, hangi gizeme odaklanacagımız da o kadar önemli.  Girişimci, çözülmesi ne kadar zor ve de önemli bir gizeme odaklanırsa, başarısı da o kadar büyük ve sürdürülebilir oluyor.  Tabii, unutmayalım ki kullanıcılar "gizem" değil çözüm satın aliyorlar.  Çok bilinen bir hikayede matkap ucu satmaya çalışan bir şirket, yeni bir satıcı alır işe.  Kısa zamanda satışlar patlar.  Yeni satıcıya sorarlar "Biz senelerdir satışları arttırmayı başaramadık.  Sen ne yaptın da gelir gelmez satışlarımız arttı?"  Satıcı açıklar, "Sizler ürüne odaklanmışsınız, ben müşterilerin istediğine odaklandım.  Onlar matkap ucu değil delik istiyorlar."  Girişimciler icin en yararli bilgilerden biri budur:  Satacağınız ürünü müşterinin bir işini yaptırmak için "işe alacağı"nı düşünün.  "Yapılacak işe" odaklandığınızda girişiminizi doğru temele oturtmuş olursunuz.  Ve, aniden herşey çok belirgin bir hal alır.  (Bu söyleşilerde bir sözlük geliştireceğiz.  Kavramlar aklımızda bir sözle bağdaştığında hafızamızda yer alır.  Girişimcilikten konuşurken yeni kavramlar yarattığımızda yeni sözler de yaratırsak, ortak bir sözlük geliştirmiş olacağiz.  Buradaki kavramı anlatan sözler "yapılacak iş" ile belirlenmiş oluyor.)

Örneğin, Google için "yapılacak iş":  "ilgilendiğimiz konudaki web sitelerine ulaşabilmek"dir.  Bu işi kullanıcıların (hedef müşteri kitlesi) ne denli satın almak isteyeceği 3 özellikle orantılıdır.  Kullanıcının gözünde:

1. Yapılacak iş ne kadar önemli?
2. Yapılacak işi yapmak için şimdi kullandığı çözümden ne kadar memnun?
3. Yapılacak işi ne sıklıkla yapıyor?

Eger bu 3 soruya yanıtlarınız, 1= çok önemli, 2= çok az memnun, 3= çok sık ise, önünüzde büyük bir fırsat var demek... Daha iyisi, kullanıcılara bu 3 soruya puan verdirmek (en yüksek puan 5 ile en düşük puan 1 arasında), ve aklınıza gelen fikirleri böylece değerlendirip karşılaştırmanızdır.   Google örneğine dönersek, İnternet'te etkin bir arama motoru olmadan birşey yapmak neredeyse olanaksız; önem puanı=5.  Google öncesi de vardı arama motorları, fakat aradığınızı bulmak o kadar kolay olmuyordu; memnuniyet puanı=5 (başka seçeneklerin iyi olmaması bizim için iyi).  Internet kullanan bizler gün içinde defalarca arama yapıyoruz; defalarca bu sorunu yaşıyoruz; sık kullanım puanı=5.  Google niye Google oldu diye soranınız varsa, yanıtlanmış oldu sanırım.  

Girişimci, müşterinin istediklerini en iyi yapacak ürünü geliştirmek için çalışmalıdır.  Burada, GİZEM veya YOL BULMA aşamasında olabilir rakiplerimiz.  Bir yol bulunana kadar, girişimcinin önü açıktır.  Ve, girişimci ilk adımını atıp işine başladığında "arama" konumuna geçmiş olmalıdır.  Yol bulunana kadar girişimci, Aşık Veysel'in dediği gibi "...gidiyorum gündüz gece, bilmiyorum ne haldeyim..." diyerek, aramaya devam etmek zorundadir.  Yol bulunmadan da girişimi bir sonraki aşamaya, işi kurma aşamasına, götürmek gereksizdir.  

Gelecek yazımda, işlerin ve girişimciliğin aşamalarını konuşacağız.

Kalınız Sağlıcakla.

(c) Copyright 2013 Ziya Boyacigiller